Wprowadzenie do książki

Zakazana retoryka

   Ten, kto w dzisiejszych czasach sięga po książkę z dziedziny retoryki, zazwyczaj znajdzie w niej coś na temat konstrukcji mowy, swobody przemawiania oraz mowy ciała. Także na seminariach z retoryki prowadzonych w szkołach wyższych omawia się te treści. Ich uczestnicy stykają się z uwagami na temat spontanicznej wypowiedzi, ćwiczeniami i zasadami dotyczącymi parafrazowania oraz technikami recepcji komunikatu werbalnego i sposobami odpowiadania na niego. Podczas treningów rzuciło mi się w oczy, że uczestników zazwyczaj interesuje co innego: ten dotyk tajemniczości, który niesie ze sobą pojęcie „retoryka”!     Uświadomiłam sobie to, gdy byłam pytana o „retoryczne sztuczki”, „techniki wpływania na innych tak, by tego nie zauważyli” oraz, w końcu,o „techniki manipulacji”. Spostrzegłam, jak uważnie byłam słuchana, gdy mówiłam na przykład o sposobie zachowywania się przywódców sekt. Stopniowo zaczynałam zmieniać układ seminariów z retoryki, odchodząc od tego, co utarte w branży, ku temu, co naprawdę interesuje uczestników. Przy tym odważyłam się wprowadzać takie treści, które nie spotykały się z przychylną reakcją moich kolegów. Często byłam piętnowana po tym, gdy opowiadałam na seminarium o „kłamstwie i intrygach”. Zarzucano mi, że rozpowszechniam wiedzę, która przekracza granice etyki. Podobnie miało to miejsce przy omawianiu innych tematów, takich jak „techniki mobbingu dla każdego” lub „kierowanie i motywowanie za pomocą obrazów wroga”. Czego się obawiano?
    Czy faktycznie istnieje coś takiego jak „wiedza tajemna”? Wiedza, która nie jest dostępna dla każdego? Wiedza, która nie ma prawa być używana? I czy to prawda, że retoryka faktycznie zawiera „wiedzę zakazaną”?
    Z jednej strony bojaźliwe uwagi moich kolegów, z drugiej wypytywanie o rozpowszechnianie „tajemnej wiedzy”, a ostatecznie moja troska o nieograniczony dostęp do wiedzy — były powodem napisania tej książki.
     Przedstawiam w niej szereg technik, przy pomocy których można wpływać na ludzi. Niektóre z nich funkcjonują potajemnie i cicho, dając użytkownikowi skrytą radość z niepowodzeń ofiary. Inne są złe i balansują na granicy czynów prawnie dozwolonych. W każdym razie nie są one nienaganne etycznie. Ale działanie wbrew etyce nie było zamierzone. Nie zawsze można zachowywać się w sposób etyczny, a od czasu do czasu ogarnia nas wszystkich pragnienie zrobienia czegoś tajemniczego. Człowiek nie jest albo dobry, albo zły, lecz dobry i zły. Przedstawione tu techniki stanowią część „zakazanej retoryki”, retoryki, której właściwie nie powinno się używać, a którą się tak chętnie posługujemy. Przybliżam ją wszystkim zainteresowanym, ponieważ powinna obowiązywać zasada, na którą wskazuje socjolog Werner Kroeber-Riel: tak długo, jak niebezpieczna wiedza jest mało dostępna, większość nie może się przed jej użyciem bronić. Jeżeli jednak wszystkie techniki manipulacji oraz do tej pory zakazana retoryka będą dla wszystkich dostępne, ofiarą stanie się tylko ten, który do tej pory niczego się na ten temat nie dowiedział.

W myśl tego życzę Ci ciekawych doświadczeń.

Gloria Beck

5 punktów potrzebnych do korzystania z tej książki

1. Technik manipulacji są ułożone alfabetycznie.

2. Przed skorzystaniem z leksykonu przeczytaj wprowadzające uwagi „Mistrzostwo na co dzień” oraz rozwinięcia określeń, jak również „Fazy retorycznej manipulacji”. Może to ułatwić zrozumienie poszczególnych technik.

3. Przed właściwą częścią leksykonu umieszczony jest „Spis technik manipulacyjnych według celów”. Bez względu na to, jakie cele chcesz osiągnąć dzięki manipulacji — znajdziesz tu przegląd wszystkich technik, które są do Twojej dyspozycji. Wykorzystaj tę książkę albo jako zbiór propozycji, albo jako podręcznik treningowy, który przerobisz od początku do końca.

4. Na końcu opisu każdej technik znajdziesz „Skalę wątpliwości etycznych”. Wielu uczestników moich seminariów porusza wciąż problem etyki manipulacyjnego postępowania, dlatego skala ta będzie dla Ciebie pewnego rodzaju pomocą przy wyborze i dopasowaniu techniki.

5. Poszczególne techniki manipulacji są opisane według jednolitego wzoru, który chciałabym Ci przedstawić.

Nazwa techniki
Jak nazywa się dana technika manipulacji? Na początku znajdziesz nazwę techniki. Nie daj się ograniczyć pozornie niezrozumiałymi określeniami. W dalszej części rozdziału wszystkie ewentualne niejasności zostaną wytłumaczone.

Cele
Co chcę osiągnąć? W tym miejscu jest powiedziane, jakie cele możesz osiągnąć za pomocą przedstawionej techniki manipulacji. Spis wszystkich celów możesz znaleźć we wspomnianym już „Spisie technik manipulacyjnych według celów”.