Wprowadzenie do książki

Zdrowe odżywianie w chorobie nowotworowej

   Dobre odżywianie to prosty i skuteczny sposób, by wzmocnić naturalne siły obronne organizmu w walce z nowotworem. Naszym celem jest pomóc wam polubić odżywcze i wartościowe jedzenie i związany z tym styl życia. Nasza wiedza oparta jest na ponad trzydziestoletnim doświadczeniu we wspieraniu osób w tym, by mimo choroby nowotworowej dobrze im się żyło.
    Od swego powstania w 1980 r. ośrodek Penny Brohn Cancer Care (ośrodek wspierania osób chorych na nowotwory imienia Penny Brohn) udzielił wsparcia dziesiątkom tysięcy osób, które zdecydowały się na praktykowanie tej metody i dokonanie prostych zmian w swoim stylu życia. Nasza metoda, która stała się znana jako „podejście bristolskie”, to skuteczne połączenie wsparcia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego i duchowego w celu niesienia pomocy każdej osobie dotkniętej rakiem i w każdym stadium choroby.
   Działając równolegle do terapii medycznej, nasza filozofia zachęca chorych do budowania własnej odporności i zaprzęgania wrodzonych sił organizmu do odbudowania równowagi i dobrego samopoczucia (technicznym określeniem tego jest homeostaza). Jesteśmy wiodącą brytyjską organizacją dobroczynną działającą w tej specjalności.
   Gdy w 1979 r. u Penny Brohn zdiagnozowano nowotwór, zapytała: „Czy jest coś, co mogę zrobić, by zwiększyć moje szanse na zdrowie?”. Poszukiwanie odpowiedzi zaprowadziło ją i jej przyjaciółkę Pat Pilkington do ufundowania organizacji znanej dziś jako Penny Brohn Cancer Care. Jej filozofią było, by w radzeniu sobie z rakiem stosować podejście całościowe, widzieć całego człowieka - i ten cel przyświeca nam do dziś.
   Książka Zdrowe odżywianie w chorobie nowotworowej jest dla osób dotkniętych tą chorobą, a także ich rodzin i przyjaciół - chociaż wiele z zawartych tu informacji dotyczy każdego, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia. Ta książka to źródło przepisów, inspiracji i praktycznych informacji żywieniowych, które mogą zwiększyć wasze szanse na zdrowie.

W jaki sposób podejście całościowe wpływa na komórki rakowe?
   Rak to szeroka grupa chorób. Jest ich wiele rodzajów i mają różne przyczyny. Mogą wpływać na nasze organizmy na wiele sposobów. Mówiąc w skrócie, każdy nowotwór zaczyna się w komórce, której DNA zostało zniszczone.    Uszkodzona komórka szybko dzieli się, mnożąc i zajmując takie miejsca w organizmie, gdzie normalnie nie występuje.
  Przyczyną raka często są uszkodzenia związane z wolnymi rodnikami, które powodują w organizmie tzw. stres oksydacyjny. Do rozwoju i rozprzestrzeniania się nowotwór używa procesów takich jak angiogeneza, a pewne stany w organizmie, na przykład stan zapalny, mogą mu to ułatwiać.
   Dobrą wiadomością jest to, że nasz organizm został dobrze przygotowany do naprawiania uszkodzeń. Układ odpornościowy ma za zadanie chronić nas przed wszelkimi rodzajami „awarii”, a wyspecjalizowane białe ciałka krwi mają wykrywać i niszczyć komórki rakowe. Sposób, w jaki rozwija się nowotwór, zależy od równowagi między uszkodzonymi komórkami a zdolnością układu odpornościowego do ich wykrywania i niszczenia. Podstawowym krokiem do tego, by nasze ciało stało się środowiskiem mniej przyjaznym dla nowotworów, jest więc wsparcie układu odpornościowego. Musimy dowiedzieć się, jak to zrobić. To szczególnie ważne w czasie kuracji przeciwnowotworowej, której częstym efektem ubocznym jest czasowe osłabienie funkcji obronnych.
   Układ odpornościowy jest wrażliwy na zmiany w stanie fizycznym, emocjonalnym i psychicznym. Mogą się zdarzać okresy, w których wydaje się, że łapiecie każde przeziębienie, szczególnie jeśli żyjecie w stanie dużego napięcia nerwowego lub pracujecie od świtu do nocy. Dziś naukowcy już udowodnili, że białe ciałka krwi mogą być aktywowane lub dezaktywowane przez związki chemiczne produkowane w organizmie. Na przykład wydzielane w stresie adrenalina i kortyzol hamują funkcje odpornościowe, podczas gdy endorfiny - wytwarzane w czasie ćwiczeń fizycznych - je wzmacniają.
   Na szczęście wiele czynników, które podtrzymują właściwą pracę układu odpornościowego, zapewnia też dobre samopoczucie, a więc trzeba wsłuchiwać się w swoje ciało i samemu znaleźć właściwą dla siebie równowagę.
  Dobre odżywianie i regularne ćwiczenia fizyczne, panowanie nad stresem i emocjami, a do tego relacje z ludźmi i stosunek do spraw ważnych w waszym życiu, to wszystko może pomóc zwiększyć wasze szanse na zachowanie zdrowia.

PIERWSZE PROSTE KROKI W KIERUNKU PODEJŚCIA CAŁOŚCIOWEGO

• Jedzcie więcej żywności prostej, przede wszystkim warzyw i owoców, a mniej produktów przetworzonych.
• Starajcie się, by pięć razy w tygodniu ćwiczyć przez 20 minut, w dowolnej formie.
• Zastanówcie się, jakie jest główne źródło stresu w waszym życiu, i jeśli nie można go wyeliminować, stosujcie regularnie techniki medytacji lub relaksacji, by zmniejszyć skutki stresu dla zdrowia.
• Zapewnijcie sobie wsparcie do wyrażania emocji, gdy to konieczne, na przykład kontakt ze specjalistą opieki onkologicznej, waszym lekarzem, pomoc konsultacyjną, grupę wsparcia, przyjaciół lub rodzinę czy nawet forum dyskusyjne online albo prowadzenie dziennika. 
• Codziennie zróbcie przynajmniej jedną małą rzecz, która podniesie was na duchu lub każe myśleć o sprawach dla was ważnych.

Czy zmiana trybu życia naprawdę może wpływać na rozwój nowotworu?

   Badacze, którzy analizowali podejście całościowe, odkryli, że gdy człowiek je zdrowiej, regularnie ćwiczy i stara się łagodzić stres i emocje, nowotwór czasami może stać się mniej aktywny lub nawet zmniejszyć wielkość. Dowody potwierdzają, że taka zmiana stylu życia przynosi korzyści i może zwiększyć przeżywalność osób z chorobą nowotworową.
   Te wyniki w żaden sposób nie sugerują, że terapia medyczna nie jest potrzebna, albowiem takie podejście może działać jeszcze skuteczniej, gdy połączy się je z konwencjonalnym leczeniem. Zwracają uwagę na potencjalne korzyści, jakie podejście całościowe może przynieść wielu milionom ludzi żyjącym z rozpoznanym nowotworem.

Wy, jedzenie i Zdrowe odżywianie w chorobie nowotworowej
   Dla wielu ludzi pierwszym krokiem w radzeniu sobie z rakiem jest poprawa odżywiania, a ta książka kucharska w tym właśnie pomaga. W naszym podejściu mieści się jednak więcej niż tylko jedzenie, które spożywacie. Korzyści, jakie możecie odnieść z dobrego odżywiania, zależą od wielu czynników, na przykład połykanie posiłków w biegu sprawia, że dopływ krwi do układu trawienia nie będzie dostateczny, a więc nawet jeśli zjecie coś zdrowego, wasz organizm może nie być w stanie wyciągnąć z tego pożytku, zmniejszając wartość odżywczą. Podobnie będzie, gdy martwiąc się o zdrowie, nie wysypiacie się albo kłócicie się z rodziną lub też zaniedbujecie ćwiczenia - wtedy również ogólna korzyść z dobrego odżywiania może się zmniejszyć. Co więcej, gdy jesteście zmęczeni, zestresowani lub ogarnia was depresja, bardziej prawdopodobne staje się, że sięgniecie po smakołyki, które zazwyczaj zawierają dużo cukru, soli i niezdrowych tłuszczów, czyli tych właśnie produktów, które osłabiają zdolność organizmu do gojenia się.
    Powstaniu książki Zdrowe odżywianie w chorobie nowotworowej przyświecała intencja, żeby wspomóc was w zaakceptowaniu zdrowego odżywiania jako stylu życia. Wprowadzamy was krok po kroku w zasady naszego podejścia, na każdym etapie wyjaśniając, dlaczego sugerowany zestaw pokarmów ma wpływ na sposób, w jaki wasz organizm jest zdolny do radzenia sobie z komórkami nowotworowymi i terapią przeciwrakową. W rozdziale „Łącznik między dietą i rakiem” (strona 12) wyjaśniamy, na czym polegają naukowe elementy w naszym podejściu i co to dla was oznacza od strony praktycznej. W „Jak zjeść dobrze” (strona 36) umieściliśmy rady, jak planować, przygotować i spożywać posiłki w zrelaksowany sposób. Są tam również podpowiedzi, jak upewnić się, że przewód pokarmowy optymalnie pracuje, by wyciągnąć jak najwięcej pożytku z pożywienia.
   Mamy nadzieję, że czytając i wykorzystując Zdrowe odżywianie w chorobie nowotworowej w praktyce, znajdziecie inspirację, by dobrze się bawić, eksperymentując z nowymi pomysłami, nowymi pokarmami i nowymi sposobami ich spożywania. Nauczycie się, jak zwiększyć swoją odporność na nowotwór, a także korzystając z naszych przepisów, nabierzecie pewności, że pora posiłków to codzienna okazja, by wzmocnić się i dobrze żyć.

Bon appetit!