Prezentowany zbiór esejów szeroko omawia rolę Dawkinsa jako naukowca, pisarza i osoby publicznej. Jak było jednak do przewidzenia, zajmujący honorowe miejsce w jego twórczości Samolubny gen stanowi temat przewodni niniejszego tomu. Książka ta dotarła do tak wielu środowisk czytelników, że jedna osoba nie jest w stanie ich wszystkich ogarnąć. Eseje zawarte w pierwszych kilku częściach ukazują ogromny zasięg jej oddziaływania. Wybitne osobistości wielu dziedzin nauki wyjaśniają, w jaki sposób idee zawarte w pracy Dawkinsa wpłynęły na ich życie osobiste i zawodowe.
Zaczynamy od prezentacji artykułów czworga biologów, których prace w dziedzinach parazytologii, różnic pomiędzy płciami, komunikacji i artefaktów zwierzęcych zostały zainspirowane przez Dawkinsa. Druga część jest poświęcona samemu Samolubnemu genowi i dotyczy jego niezmiennej wartości pedagogicznej, wkładu intelektualnego i historycznego miejsca w debacie socjobiologicznej. W wyrafinowanym intelektualnie eseju zatytułowanym „Mem genu", harwardzki genetyk David Haig składa hołd Samolubnemu genowi, najpierw ilustrując koncepcję memu historią słowa „gen", a później rozważając na tej podstawie kondycję teorii memów.
Budzącą największe uznanie cechą Samolubnego genu jest to, że zawarta w nim argumentacja została z żelazną logiką wywiedziona z podstawowych zasad. Logika jest wspólną walutą środowiska akademickiego, nic więc dziwnego, że duża grupa naukowców przyjęła zawarte w książce argumenty i roz-winęłaje na swój sposób. W trzeciej części niniejszego zbioru filozof, informatyk, fizyk i kognitywista opisują, w jaki sposób wykorzystali logikę prac Dawkinsa, a szczególnie Samolubnego genu, w swoich dziedzinach.
Publikacje i wystąpienia Dawkinsa często budziły znaczne kontrowersje i opór, choć duża część tego ostatniego w przypadku teorii samolubnego genu wynikała z niezrozumienia. Książka Richard Dawkins Ewolucja myślenia jest opublikowana w trzydziestą rocznicę wydania Samolubnego genu, której redaktorami są w dodatku dwaj byli studenci Richarda Dawkinsa, zawiera oczywiście głównie wypowiedzi zwolenników i obrońców tej teorii, lecz nie zabrakło w niej kilku „głosów antyfonalnych", mieszczących się w czwartej części. Trzech przyjaźnie nastawionych krytyków wskazuje w niej, gdzie — ich zdaniem — Dawkins się pomylił.
Największy sprzeciw budzi zastosowanie teorii samolubnego genu do gatunku ludzkiego, co stanowi temat piątej sekcji niniejszej książki. Omawiane kwestie wydadzą się znajome wielu Czytelnikom, ponieważ są często poruszane w środkach masowego przekazu.
Publiczny wizerunek Dawkinsa jako autora kontrowersyjnego to motyw przewodni szóstej części. Zawarte w niej eseje dotyczą jego roli jako sceptyka i rzecznika ateizmu, a także wpływu przedstawionej przez niego wizji ewolucji na jego etykę, zasady i poglądy na znaczenie życia.
Zdecydowana większość książki Richard Dawkins Ewolucja myślenia jest poświęcona treści prac Dawkinsa. Ostatnia sekcja dotyczy innego ważnego aspektu jego twórczości, który zdecydował o uznaniu jego książek za klasykę — samego stylu pisarskiego. Ocenie poddano rolę Dawkinsa w kreowaniu nowego gatunku literatury naukowej. Zwieńczeniem książki Richard Dawkins Ewolucja myślenia jest esej Philipa Pullmana, który sam zainspirował swoją twórczością literacką miliony czytelników na całym świecie, a tu z właściwą sobie elokwencją składa hołd koledze pisarzowi.
Jako redaktorzy pragniemy wyrazić nadzieję, że niniejszy książka Richard Dawkins Ewolucja myślenia będzie dla Czytelników źródłem cennych spostrzeżeń dotyczących inspiracji czerpanej przez przedstawicieli różnych dziedzin nauki z prac Dawkinsa oraz przybliży im jego ogromny dorobek intelektualny. Niektóre z prezentowanych esejów same w sobie stanowią istotny głos w debacie naukowej i powinny skłonić Czytelników — zarówno biologów, jak i laików — do zastanowienia się nad omawianymi zagadnieniami. Nie potrafimy sobie wyobrazić lepszego dowodu uznania dla postaci tak logicznie wyrażającej się w kwestiach naukowych, tak cierpliwie i błyskotliwie popularyzującej naukę oraz tak szczerze i jednoznacznie wypowiadającej się w sferze publicznej.
Alan Grafen
Mark Ridley