Wprowadzenie do książki

Kiedy Pozwolić? Kiedy Zabronić?

   Wielu współczesnych rodziców wysyła niewłaściwe sygnały, chcąc nakłonić dzieci do odpowiedniego zachowania i nauczyć je obowiązujących zasad. Nie zdają sobie oni sprawy z tego, że ich „znaki stopu” tak naprawdę nie oznaczają, że należy się zatrzymać lub że reguły wyrażane przez nich słowami różnią się od tych, które stosują w praktyce. Rodzice ci uczą swoich reguł za pomocą sprzecznych komunikatów.
   Efekt tych sprzecznych komunikatów, które w mojej książce nazywam ruchomymi granicami, jest wręcz przeciwny do zamierzonego. Prowokują one dziecko do testowania i oporu, a także są źródłem konfliktów pomiędzy rodzicami a dziećmi. Problemy z zachowaniem w szkole i w domu, próby sił, zniszczone związki oraz słabe przygotowanie dzieci do przestrzegania zasad i odpowiedzialnego korzystania ze swobody, to - ponoszone przez dzieci, ich rodziny, szkoły 1 społeczeństwo - koszty będące wynikiem nadawania sprzecznych komunikatów.
   Tragedia polega na tym, że wielu tych problemów można uniknąć. Mają one swoje źródło w naszych rodzinach i są efektem błędnej komunikacji na temat granic. Nazywam ten wzór błędnej komunikacji tańcem rodzinnym, ponieważ niemal każda rodzina, która funkcjonuje, opierając się na niejasnych lub nieskutecznych granicach, posiada własny taniec, powtarzający się w sytuacjach konfliktowych wciąż od nowa. Głównym celem tej książki jest umożliwienie ci przerwania tego tańca.
    Pierwszym krokiem w kierunku przezwyciężenia starych nawyków jest rozpoznanie, które z twoich działań są nieskuteczne. Bez tej świadomości uniknięcie starych błędów jest trudne, a czasem wręcz niemożliwe, ponieważ najczęściej popełniane są one nieświadomie. Temu problemowi poświęcone zostały pierwsze cztery rozdziały. W nich także znajdziesz odpowiedź na pytania, jakiego typu granice wyznaczasz, jakie jest twoje obecne podejście wychowawcze, w jaki sposób dzieci uczą się twoich zasad oraz jakiego rodzaju tańca rodzinnego używasz, aby skłonić je do współpracy.
   Kiedy już zrozumiesz, jakie błędy popełniasz, będziesz mógł nauczyć się nowych umiejętności. Rozdziały 5.-9. pokazują, jak wysyłać jasne komunikaty dotyczące własnych zasad, jak zatrzymać rodzinny taniec, jak zachęcać dzieci do współpracy i skuteczniejszego rozwiązywania problemów oraz jak egzekwować od nich odpowiedzialność za pomocą pouczających konsekwencji, które nie będą ranić ich uczuć i ciał.
   Z rozdziału 10. dowiesz się, jak wykorzystywać prezentowane metody w stosunku do nastolatka, który wymaga nieco innego traktowania, a z rozdziału 11. - jak wytyczać granice dzieciom mającym problemy z nadpobudliwością i skupieniem uwagi. W rozdziałach 12. i 13. zapoznasz się ze sposobami wykorzystania proponowanych metod w celu rozwiązywania problemów związanych z obowiązkami domowymi i odrabianiem lekcji.
   Pod koniec każdego rozdziału znajdziesz serię pytań dla grup warsztatowych, tematy do dyskusji oraz propozycje ćwiczeń związanych z nowymi umiejętnościami - do wykorzystania w domu między kolejnymi spotkaniami. Możesz z nich skorzystać nawet wtedy, gdy nie uczestniczysz w zorganizowanej grupie warsztatowej. Pytania mają pobudzić twoją wyobraźnię i pomóc ci lepiej zrozumieć omawiany materiał.    Dodatek zawiera kolejne informacje na temat organizacji i prowadzenia grup warsztatowych dla rodziców.
   Nauczenie się metod omawianych w tej książce będzie najłatwiejszą częścią pracy. Większość z nich jest bardzo prosta. Dla wielu rodziców najtrudniejsze będzie pokonanie silnego pragnienia, by powrócić do starych nawyków i zacząć znów postępować tak jak zawsze.
   Prawdopodobnie będziesz zdawać sobie sprawę z tego, że przedstawione metody spowodują oczekiwane zmiany, jednak zarówno te metody, jak i ich efekty mogą budzić silny niepokój u ciebie i twoich dzieci. Być może doświadczycie oporu i silnego sprzeciwu wobec mającej nastąpić odmiany.
   Rozdział 14. pomoże ci radzić sobie z oporem, który zapewne napotkasz, oraz przygotuje cię do nadchodzących zmian. Nauczysz się, jak pokonać zniechęcenie, rozwijając w sobie realistyczne oczekiwania, oraz jak pozostać na obranej ścieżce, posługując się systemami wsparcia wówczas, gdy będą one niezbędne.
   Prawdopodobnie będzie cię kusiło, by wypróbować opisywane metody w miarę lektury. Zachęcam jednak do przeczytania całej książki, zanim zaczniesz je stosować. Metody te tworzą bowiem pewną całość i wzajemnie się uzupełniają. Niektóre opierają się na słowach, inne - na działaniach. Twoje umiejętności nie będą wystarczające, dopóki nie nauczysz się korzystać ze słów i czynów jednocześnie.
   Na końcu rozdziału 14. są umieszczone wskazówki dotyczące kolejności wprowadzania w życie nowych metod. Pozwolą ci one rozpocząć pracę od nauki najbardziej potrzebnych umiejętności. Zasugerują również, w jakiej kolejności dodawać nowe umiejętności do już opanowanych.
   Musisz się pogodzić z tym, że na początku, ćwicząc, będziesz popełniać błędy. To nic strasznego. Popełnianie błędów jest częścią procesu uczenia się. Twoim celem powinien być rozwój, a nie doskonałość.    Im więcej ćwiczysz, tym bardziej rozwijasz swoje umiejętności. Jeśli podczas stosowania którejś z metod napotkasz nieoczekiwane trudności - zajrzyj do odpowiedniego rozdziału. Zwróć uwagę na specyficzny język, za pomocą którego rozwiązuje się problemy w kolejnych przykładach. Prawdopodobnie najbardziej przydatny w czasie pierwszych, najtrudniejszych ośmiu tygodni, będzie dla ciebie rozdział 14.
   Im większa będzie spójność między metodami stosowanymi przez ciebie i przez inne ważne w życiu twojego dziecka osoby, tym szybciej poprawi się pożądane zachowanie. Zapoznaj ze stosowanymi przez siebie metodami nauczycieli dziecka, jego opiekunów, krewnych lub przyjaciół, którzy czasem się nim zajmują. Ich wsparcie będzie bardzo pomocne.
   Wiele zawartych w książce przykładów zaczerpnąłem ze swojej praktyki terapeutycznej. W każdym wypadku imiona dzieci i rodziców zostały zmienione.
   Opisane tu przeze mnie metody pomogły tysiącom rodziców i nauczycieli w rozwijaniu bardziej satysfakcjonujących i opartych na współpracy związków z dziećmi. Jeżeli jesteś gotów poświęcić swój czas i energię, aby przyswoić sobie opisane tu umiejętności, również będziesz mógł cieszyć się ich efektami. Życzę ci owocnej lektury.