Wprowadzenie do książki
Uśmiech instrukcja obsługi
Uśmiech jest jedną z najpowszechniej występujących ekspresji mimicznych. Od tego, jak często się uśmiechamy i czy potrafimy to robić z wdziękiem i bez wysiłku, mogą zależeć nie tylko nasze relacje osobiste, ale także zawodowe. Sprawa wcale nie jest jednak taka prosta. Ludzie uśmiechają się, gdy są szczęśliwi, ale także wtedy, gdy są zawstydzeni, smutni, gdy czują się niezręcznie, a nawet wówczas, gdy się ich obraża. Uśmiech może wyrażać tak odmienne uczucia jak miłość i pogarda, duma i uległość, swoboda i skrępowanie. Prawdopodobnie najbardziej wnikliwe spostrzeżenia na temat zagadkowej natury uśmiechu znajdziemy u Williama Szekspira - ot, choćby taki cytat z Hamleta: „Można nosić na ustach uśmiech i być łotrem" (Szekspir, 1961, s. 54). Wiele wody jednak upłynęło, zanim uśmiech uznano za coś, nad czym warto się poważnie zastanowić.
Naukowe badania nad uśmiechem nabrały tempa całkiem niedawno. Szczegółowej analizy podjęli się psychologowie, prymatolodzy, socjologowie, antropolodzy, a nawet historycy sztuki z całego świata. Niektórzy uczeni podkreślają znaczenie uśmiechu jako podstawowej ekspresji mimicznej wyrażającej pozytywny afekt, inni zaś wskazują na jego kluczową rolę w procesie komunikacji niewerbalnej. Jednak wiele kwestii związanych z uśmiechem pozostaje jeszcze niejasnych, a wyniki ostatnich badań wymagają od nas odmiennego spojrzenia na utarte przekonania na jego temat.
W tej książce zwracam uwagę na różnice kulturowe w ogólnym podejściu do uśmiechu i na specyficzne scenariusze uśmiechania się. Poruszenie tych kwestii nie służy jedynie urozmaiceniu wywodu. Uśmiechanie się jest tak głęboko osadzone w kulturze, że wszelkie próby zrozumienia rządzącej nim logiki z pominięciem kulturowych odniesień skazane są - moim zdaniem - na niepowodzenie. Ludzi wychowanych w Polsce, gdzie na każdy uśmiech trzeba porządnie zapracować, zdumiewa fakt, że są kraje, takie jak na przykład Tajlandia czy Stany Zjednoczone, których mieszkańcy są niesłychanie szczodrzy w rozdawaniu uśmiechów. Bardziej swobodnie czujemy się w Hiszpanii czy Francji, gdzie ludzie zdają się tak jak my szanować i cenić swój uśmiech i zachowywać go dla tych, których naprawdę lubią. Ale nawet tam, gdzie czujemy się dość swojsko, zawsze można trafić na uśmiech, który nas zaskoczy.
Starałem się, aby struktura książki była możliwie najbardziej przejrzysta. Rozdział l poświęcony został ewolucji ludzkiego uśmiechu - dowiadujemy się, jakie były jego początki około dwóch milionów lat temu. Kolejne cztery rozdziały, które stanowią rdzeń książki, dotyczą najważniejszych funkcji uśmiechu w kontekście komunikacji interpersonalnej (uśmiech jako oznaka dobrej woli, rola uśmiechu w kierowaniu wrażeniem, uśmiech w świetle wpływu społecznego i w końcu - uśmiech jako wyraz miłości i zażyłości). W przeciwieństwie do poprzednich rozdziałów, które traktują uśmiech w kategoriach odrębnego społecznego sygnału, rozdział 6 uwypukla wzajemne oddziaływanie werbalnych i niewerbalnych aspektów komunikacji. Uśmiech zostanie więc na koniec osadzony w kontekście konwersacji, czyli w swoim naturalnym „środowisku".
Chciałbym także skierować do czytelników słowo przestrogi. Po przeczytaniu tej książki być może już nigdy nie potraktujecie uśmiechu jako czegoś oczywistego. Możecie stać się bardziej podejrzliwi, bardziej skłonni, żeby dopatrywać się drugiego dna w niewinnych uśmiechach przyjaciół, znajomych czy partnerów. Możliwe, że będziecie się odtąd starali uśmiechać bardziej świadomie i mocniej kontrolować swoją mimikę. Z góry przepraszam!
Szczegółowe Informacje
-
Autor:
Piotr Szarota
-
Tytuł oryginału:
Smile: a user’s manual
-
Liczba stron:
144
-
Wymiary:
148x210
-
Oprawa:
Miękka
-
ISBN:
978-83-7489-423-4
-
Tłumacz:
Marlena Dąbrowska
-
Rok wydania:
2012